Dnia 22 września 2006 roku nasza szkoła otrzymała
imię Władysława Stanisława Reymonta
Władysław Stanisław Reymont

BIOGRAFIA

Władysław Reymont urodził się 7 maja 1867 roku we wsi Kobiele Wielkie koło Radomska jako syn wiejskiego organisty. Matka Antonina z Kupczyńskich pochodziła z rodziny o szlacheckim rodowodzie. Reymont nie otrzymał starannego wykształcenia, swoją karierę szkolną zakończył na uzyskaniu dyplomu czeladnika krawieckiego. Zawodu uczył się w Warszawie w zakładzie szwagra Konstantego Jakimowicza. W roku 1884 młody Reymont mający już za sobą pierwsze próby pisarskie zostaje wydalony z Warszawy za prace konspiratorskie.

Miłość do teatru sprawia, że przyszły noblista postanawia zostać aktorem. W 1885 roku przystępuje do trupy aktorskiej, gdzie występuje pod pseudonimem Urbański. Niestety nie udaje mu się zrobić kariery. Jego następna posada nie ma już nic wspólnego z artystycznym rzemiosłem. Reymont pracuje jako dozorca plantowy na Kolei Warszawsko-Wileńskiej. W tym czasie rozważa wstąpienie do klasztoru, w tym celu koresponduje z Paulinami.

Debiut literacki Reymonta przypada na rok 1892. Nawiązuje współpracę z „Głosem”, tu publikuje korespondencje Spod Rogowa pod pseudonimem Księżak. Pierwsze utwory pod własnym nazwiskiem opublikuje w roku następnym. 8 grudnia 1893 Reymont jedzie do Warszawy, gdzie żyje w opłakanych warunkach, ale wciąż pisze i się rozwija. Przełomowy okazuje się następny rok. Pisarz idzie na pielgrzymkę do Częstochowy, owocem tej wyprawy jest powieść Pielgrzymka do Jasnej Góry, która odnosi wielki sukces wydawniczy. Jeszcze tego roku w lipcu wyjeżdża do Londynu na zjazd Towarzystwa Teozoficznego, a w drodze powrotnej bawi jakiś czas w Paryżu. Potem odbywa wycieczkę do Włoch.

Kiedy w roku 1895 podpisuje umowę na książkę o Łodzi, przenosi się do tego miasta, by móc obserwować je z bliska. W latach 1896 – 1899 przebywa głównie we Francji (Paryżu oraz Ounarvill), gdzie pisze Ziemię obiecaną. W następnych latach wychodzą kolejne powieści: Komediantka (1896), Fermenty (1897), Lili, Sprawiedliwie (1899).

Niezwykle ważnym wydarzeniem w życiu Reymonta okazał się jego udział w katastrofie kolejowej we Włochach pod Warszawą w roku 1900. Mimo że sporą część pieniędzy zabrał adwokat Cezary Jellenta, odszkodowanie dało mu niezależność finansową, co pozwoliło spokojnie zająć się pisaniem.

W 1902 roku  poślubił w Krakowie Aurelię Szabłowską, po czym wyjechał do Francji i Włoch. Podobne podróże odbywał odtąd co roku, aż do pierwszej wojny światowej. W kraju przebywał głównie w Warszawie oraz ukochanym przez młodopolan Zakopanem. Wychodzą kolejne tomiki nowel i opowiadań: Przed świtem, Z pamiętnika (1903), Burza (1908), Na krawędzi (1907) oraz słynna powieść Wampir (1904).

W latach 1902 – 1908 na łamach „Tygodnika Ilustrowanego” ukazuje się powieść Chłopi. Oprócz tego wydaje zbiór Z ziemi chełmskiej (1909) związany z prześladowaniami unitów, za co władze carskie wytaczają mu proces. Rok później wychodzi szkic powieściowy pt. Marzyciel, a w „Tygodniku Ilustrowanym” rozpoczyna się druk trylogii historycznej pt. Rok 1794.

W latach 1914 – 1918 Reymont bierze udział w pracach Wydziału Dobroczynności Rady Głównej Opiekuńczej. Ponadto w czasie I wojny światowej aktywnie działa w komitetach obywatelskich oraz prezesuje Komitetowi Warszawskiej Kasy Przezorności i Pomocy dla Literatów i Dziennikarzy. Powstaje wówczas nowela Za frontem (1919). W latach 1919-1920 dwukrotnie wyprawia się do Stanów Zjednoczonych jako delegat Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Próbuje zdobyć poparcie tamtejszej Polonii dla pożyczki narodowej.

W 1920 r. kupuje majątek ziemski Kołaczkowo koło Wrześni, gdzie będzie spędzał każde wakacje. Nie zaprzestaje jednak działalności publicznej, w roku następnym zostaje powołany na prezesa poznańskiego oddziału Związku Literatów oraz wchodzi do zarządu Spółdzielni Kinematograficzno-Artystycznej „Artfilm”. Wychodzą ostatnie powieści pisarza: Osądzona. Dwie powieści (1923), Bunt. Baśń (1924).

W listopadzie 1924 roku otrzymuje Nagrodę Nobla za powieść Chłopi.

Niestety w tym czasie podupada na zdrowiu i musi udać się do Nicei na kurację.

Niedługo przed śmiercią Reymont żyje bardzo intensywnie, w maju przebywa w Paryżu, a po powrocie do kraju przystępuje do PSL „Piast”. Jednak już we wrześniu jest zmuszony poddać się kuracji w poznańskim szpitalu.

W październiku wraca do Warszawy, ale wciąż źle się czuje. Umiera 5 grudnia 1925 roku.

CHARAKTERYSTYKA TWÓRCZOŚCI

Uważny czytelnik dostrzeże, że twórczość Reymonta można zaklasyfikować „do różnych szkół i kierunków literackich z przełomu XIX i XX stulecia”.

Charakteryzując twórczość Reymonta, badacze przede wszystkim zwracają uwagę na jego szczególny talent obserwacyjny. Mówi się, że na kartach zapisanych jego piórem przejrzyście widać ślad patrzenia – uważnego, dociekliwego, głębokiego pełnowymiarowego. Obserwacja świata u Reymonta odbywa się wszystkimi zmysłami, jak to ujął Zygmunt Falkowski, jest on „urodzonym sensualistą”. Reymont potrafi z równym talentem przybliżyć najdrobniejsze elementy opisywanej rzeczywistości oraz ukazać panoramiczny przekrój przez społeczeństwo.

Ważnym elementem jego warsztatu pisarskiego jest poetyka naturalistyczna. Prawdopodobnie znał Zolę – francuskiego prekursora naturalizmu – oraz wypowiedzi Sygietyńskiego charakteryzujące ten nurt. Stefan Lichański zauważa, że do naturalizmu „było mu po drodze”.

Innym ważnym nurtem, w którego obręb można wpisać twórczość Reymonta, był impresjonizm. Najwyraźniej jest to widoczne w Komediantce oraz Fermentach.

„Życie pochwycone jest w swojej drgającej ruchem, migotliwej powierzchni. Jak obrazach impresjonistów, nie czuć tu żadnej konstrukcji, a przecież wszystko komponuje się samo, w tym ujęciu jest nadmiar, a jednak nie ma przeładowania. Nic nam harmonii nie gwarantuje, ani nie zabezpiecza, a ona jednak jest” (Kołaczkowski)

Reymont czerpie zarówno z dorobku realistycznej prozy pozytywizmu, jak również z nowatorskich rozwiązań. Z pozytywizmem łączy go przede wszystkim szczególne umiłowanie dla Sienkiewicza. Można znaleźć w jego twórczości również echa romantyzmu, szczególnie „pogłosy Mickiewicza”. Z czasem zbliża się coraz bardziej do modernizmu – często wskazuje się na analogię między jego twórczością a dziełami Przybyszewskiego.

Niezwykłość twórczości Reymonta polega w dużej mierze na tym, że scala ona w harmonijnym układzie wiele, często sprzecznych ze sobą, tendencji. Dzieła Reymonta wbrew pozorom bywają bardzo trudne do klasyfikacji, a przez to stawiają przed badaczem wiele fascynujących problemów.

KALENDARIUM TWÓRCZOŚCI

1888 – pierwsze zapiski początkującego pisarza;
1891 – powstają pierwsze opowiadania: Pracy!, Franek, Suka;
1892 – nawiązanie współpracy z „Głosem”; tu publikacja korespondencji pt. Spod Rogowa pod pseudonimem „Księżak”;
1893 – debiut pod własnym nazwiskiem [opowiadanie];
1894 – pierwodruk Pielgrzymki do Jasnej Góry w „ Tygodniku Ilustrowanym”; wydanie książkowe w 1895;
1896 – Komediantka;
1897 – Fermenty (II tom Komediantki);
1897 – tom nowel pt. Spotkania;
1897 – Ziemia obiecana pierwodruk w „Kurierze Codziennym”; wydanie książkowe w 1899;
1899 – Lili;
1899 – Sprawiedliwie (szkic powieściowy);
1900 – 2. tom nowel pt. W jesienną noc;
1902-1908 – pierwodruk Chłopów w „Tygodniku Ilustrowanym”; wydanie książkowe 1904-1909
1902 – Przed świtem (nowele i opowiadania)
1903 – Z pamiętnika (nowele i opowiadania)
1904 – pierwodruk powieści Wampir w „Kurierze Warszawskim”; wydanie książkowe w 1911;
1907 – Na krawędzi (nowele i opowiadania)
1908 – Burza (nowele i opowiadania)
1909 – pierwodruk Z ziemi chełmskiej w „Tygodniku Ilustrowanym”; wydanie książkowe w 1910;
1910 – Marzyciel (szkic powieściowy)
1911-1915 – pierwodruk trylogii pt. Rok 1794 ( powieść historyczna o czasach insurekcji kościuszkowskiej) w „Tygodniku Ilustrowanym”; kolejne części to: Ostatni sejm Rzeczpospolitej, Nil desperandum, Insurekcja; wydanie książkowe w latach 1913-1918;
1919 – Za frontem (nowela)
1923 – Osądzona. Dwie powieści
1924 – Bunt. Baśń